Η κρίση «λύγισε» τα ιδρύματα των Α. και Γ. Παπανδρέου

Κλείνουν για διακοπές καθώς δεν αντέχουν να πληρώνουν ούτε για τον κλιματισμό  

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΑΡΓΥΡΟΥ

Ένα βήμα πριν την οικονομική κατάρρευση  βρίσκονται πλέον τα ιστορικά ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών  Ανδρέα και Γεωργίου Παπανδρέου. Η κρίση στην οικονομία, η περικοπή κάθε κρατικής βοήθειας και επιδότησης από το 2009, οδηγεί τα άλλοτε κραταιά ιδρύματα και -σύμβολα μιας εποχής-  να περιορίσουν στο ελάχιστο κάθε  δραστηριότητα  τους. Η έλλειψη χρηματοδότησης έβαλε φρένο στα  σεμινάρια, τις  άλλοτε εντυπωσιακές εκδηλώσεις και «εξαφάνισε» κάθε σκέψη για νέες πρωτοβουλίες και δράσεις που πλέον φαντάζουν ως καταστάσεις μιας άλλης εποχής.

Τις  τελευταίες εβδομάδες  παίζεται η τελευταία πράξη του πολιτικού δράματος καθώς  αποχώρησαν με λύση της εργασιακής τους σχέσης  τέσσερις ακόμη υπάλληλοι από το ίδρυμα Ανδρέας Παπανδρέου και τρείς αντίστοιχα  από το Γεώργιος Παπανδρέου.

Ουσιαστικά στα δύο Ιδρύματα παραμένουν ελάχιστοι υπάλληλοι μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού που προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή τη λειτουργία τους με την ολοκλήρωση των προγραμμάτων ψηφιοποίησης των αρχείων των πρώην πρωθυπουργών. Στο ίδρυμα Γεώργιος Παπανδρέου η διευθύντρια  και ιστορικός Κατερίνα Βαρελά δίνει τη δική της μάχη με  συμπαραστάτες δύο συνεργάτες όταν παλιότερα εργάζονταν για το ίδιο  έργο 8 με 10 εξειδικευμένοι υπάλληλοι.

 Τις τελευταίες ημέρες οι φημολογίες για οριστικό κλείσιμο εντάθηκαν  όπως και οι ψίθυροι για την οικονομική κατάσταση των ιδρυμάτων. Ο διευθυντής του Ιδρύματος Ανδρέα Παπανδρέου κ. Δημήτρης Γέμελος δηλώνει στα Παραπολιτικά « πως δεν τίθεται θέμα αναστολής της λειτουργίας του και οι ιστορικοί θα συνεχίσουν το έργο τους καθώς τους επόμενους μήνες θα υπάρξει και νέα έκδοση  βιβλίου για τους πρώην πρωθυπουργούς».

 Η κατάσταση όμως  σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν άριστα τα οικονομικά δεδομένα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Είναι χαρακτηριστικό πως τις επόμενες ημέρες τα δύο ιδρύματα θα κλείσουν για θερινές διακοπές  τουλάχιστον μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου καθώς το ταμείο του Ιδρύματος δεν μπορεί να αντέξει να πληρώνει  στη ΔΕΗ ούτε το κόστος  κλιματισμού  των γραφείων.  Πολλές φορές μάλιστα ο κ. Νίκος Παπανδρέου που διατηρεί γραφείο στο ίδρυμα αναγκάζεται να  σηκώνει το τηλέφωνο μόνος του καθώς δεν υπάρχει πλέον γραμματειακή υποστήριξη  - απέμειναν μόνο 3 ιστορικοί-βιβλιοθηκονόμοι και ο γενικός διευθυντής κ. Δημήτρης Γέμελος-.

Η κατηφόρα

Η οικονομική δυσπραγία όμως δεν προέκυψε ξαφνικά. Μέχρι το 2007 οι πόροι από το ΕΣΠΑ, αλλά και  συνδρομές ιδιωτών όσο  και οι κινήσεις του τότε διευθυντή Δημήτρη Χαλκιώτη εξασφάλιζαν αξιοπρεπώς τη λειτουργία. Από τότε όμως είχε διαπιστωθεί πως όλα τα ιδρύματα αυτού του χαρακτήρα δύσκολα θα μπορούσαν να επιβιώσουν χωρίς εξασφαλισμένους πόρους και κάπως έτσι προέκυψε η νομοθετική ρύθμιση για την κρατική επιχορήγηση, το 2007 με διακομματική συμφωνία για όλα τα ιδρύματα.

Την ίδια χρονιά ο Κώστας Λαλιώτης ανέλαβε το τιμόνι του ιδρύματος και παρά το συμβολικό χαρακτήρα του διοικητικού συμβουλίου με τη συμπαράσταση του διευθυντή Δημήτρη Γέμελου προσπάθησε να δώσει διεξόδους τόσο στην υλικοτεχνική υποδομή όσο και με προτάσεις για ευρωπαικά προγράμματα που όμως δεν εγκρίθηκαν ποτέ. 

Η έλευση της κρίσης και το πάγωμα της  χρηματοδότησης των ιδρυμάτων  ήταν η χαριστική βολή. Η αλλαγή ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ έφερε και την επιστροφή του Γιώργου Παπανδρέου στην προεδρία του ιδρύματος στη θέση του Κώστα Λαλιώτη τότε η Ιπποκράτους με άνωθεν εντολή ζήτησε  να επιστρέψουν στη βάση τους  οι τρείς αποσπασμένοι υπάλληλοι.  Μετά την αρνητική απάντηση να ενταχθούν οι πρωτοβουλίες  του ιδρύματος στα ευρωπαικά προγράμματα , οι κοινωνικές δράσεις όσο και τα σεμινάρια για τα ναρκωτικά αλλά και οι κοινές δράσεις με εκπροσώπους από τη βουλή της Ολλανδίας κόπηκαν πάραυτα. Πλέον οι βασικές λειτουργίες των δύο ιδρυμάτων περιορίζονται να κωδικοποιούν δημοσιεύματα, πηγές και αναφορές για το έργο και την πορεία των δύο πρώην πρωθυπουργών αλλά και να ενισχύουν περιστασιακά  με οπτικοακουστικό υλικό εκδηλώσεις από πανεπιστήμια, ιδρύματα ή το ΠΑΣΟΚ.

«Ανασχηματίζουν» το ΔΣ των Παπανδρέου

Ο προβληματισμός για το μέλλον του Ιδρύματος Ανδρέα Παπανδρέου είναι έκδηλος και η όποια σύγκριση με το ίδρυμα Κωνσταντίνος Καραμανλής απογοητευτική ενώ αίσθηση προκαλεί η αδιαφορία  των ιστορικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ για την τύχη του. Μάλιστα δεν λείπουν και τα σαρκαστικά σχόλια κάποιων «ότι τα ιδρύματα των Παπανδρέου που στεγάζονται σε παραχωρημένα από το κράτος κτίρια δεν θα είχαν πολύ τύχη καθώς γειτνιάζουν με το αντίστοιχο ίδρυμα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη». Σύμφωνα πάντως με τον διευθυντή Δημήτρη Γέμελο από το φθινόπωρο αναμένεται να αναληφθούν πρωτοβουλίες ανασυγκρότησης του με την προσθήκη νέων ανθρώπων στο διοικητικό συμβούλιο. Ποιοι μετέχουν σήμερα; Γιώργος Παπανδρέου, Πρόεδρος , Νίκος Παπανδρέου, Γραμματέας, Ανδρέας Παπανδρέου, Ταμίας ,Τατιάνα Καραπαναγιώτη, Μέλος, Στέφανος Κωστούλας Μέλος. Αντίστοιχα στο πνευματικό ίδρυμα Γεώργιος Παπανδρέου πρόεδρος είναι η Σοφία Παπανδρέου και γραμματέας η γγ του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.  
Ταυτόχρονα το ιστορικό αρχείο του Ανδρέα Παπανδρέου παραμένει διασπασμένο 17 χρόνια μετά το θάνατο του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ. Το μεγαλύτερο  κομμάτι παραμένει στο ίδρυμα, τα  κομματικά και κυβερνητικά έγγραφα στη Χαριλάου Τρικούπη -όπου έχουν διασωθεί από την λεηλασία  λόγω του προσωπικού ενδιαφέροντος του Απόστολου Κακλαμάνη-. Είναι γνωστό άλλωστε το περιστατικό όπου στην προηγούμενη μετακόμιση κάποιοι ήταν έτοιμοι να πετάξουν στα σκουπίδια την σκονισμένη πολυθρόνα του Ανδρέα Παπανδρέου ενώ κάποια προσωπικά αντικείμενα και έγγραφα βρίσκονται στην κατοχή της Δήμητρας Λιάνη. Ο νομικός σύμβουλος του ιδρύματος Αγης Τάτσης εκτιμά ότι « το ΠΑΣΟΚ δεν αξιοποίησε ποτέ ουσιαστικά το ίδρυμα παρά τις προοπτικές που υπήρχαν» και ίσως είναι η ώρα «με αφορμή τον επερχόμενο εορτασμό της 3^ης του Σεπτέμβρη και τα 39 χρόνια του κόμματος να υπάρξει  ουσιαστικό ενδιαφέρον για τα αρχεία και το έργο του Ανδρέα Παπανδρέου».