Μ ΠΙΓΚΑΣ: ΤΑ 3 ΛΑΘΗ ΠΟΥ ΕΦΕΡΑΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Το 2009, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου απευθύνεται στη γαλλική τράπεζα Lazard, για να τον συμβουλεύσει στο θέμα της διαχειρίσεως του χρέους. Τη «δουλειά» αναλαμβάνει ο διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος της τραπέζης Ματιέ Πιγκάς.

Ο 45χρονος τραπεζίτης πηγαινοέρχεται στην Αθήνα και συναντάται, εκτός από τον Παπανδρέου, με τον υπουργό οικονομικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου, καθώς και με τον μετέπειτα υπουργό οικονομικών Βαγγέλη Βενιζέλο. Τις εμπειρίες του από αυτή τη συνεργασία αλλά και μη γνώμη του για το τι πραγματικά συνέβη την κρίσιμη αυτή  για τη χώρα μας τριετία, περιγράφει στο βιβλίο του «Επαναστάσεις», που μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα. (Εκδόσεις Φερενίκη).

Σύμφωνα με τον Γάλλο τραπεζίτη που έχει την εικόνα ενός ροκ- σταρ τότε  έγιναν τρία σημαντικά σφάλματα που έκριναν σε μεγάλο  βαθμό τις μελλοντικές εξελίξεις στην  οικονομία.     

                        «Το πρώτο σφάλμα ήταν της ελληνικής κυβέρνησης που δεν είχε      προετοιμάσει τις αγορές για ένα τέτοιο σοκ, το οποίο αιφνιδίασε όλο τον κόσμο,   συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας, και που δεν είχε εξαγγείλει μέτρα           αποκατάστασης των μεγεθών ή διόρθωσης των ελλειμμάτων. Επί της ουσίας, έλεγε       ότι το σπίτι καιγόταν, ενώ διευκρίνιζε ότι δεν είχε καλέσει τους πυροσβέστες».

Η άποψη του κ. Πιγκάζ για τα αντανακλαστικά των ευρωπαίων εταίρων είναι αποκαλυπτική για τις προθέσεις τους. Η καθυστέρηση αυτή ήταν κομβικό σημείο για την «φωτιά» στην Ελληνική οικονομία. «Το δεύτερο σφάλμα, το πιο σοβαρό, ήταν η βραδύτητα της ευρωπαϊκής           αντίδρασης. Χρειάστηκαν έξι μήνες για ν’ αντιδράσει πραγματικά η Ευρώπη. Πολύ           αργά. Όλο αυτό το διάστημα, η Ελλάδα αφέθηκε μόνη απέναντι στον εαυτό της,           απέναντι στις αγορές και απέναντι στους οίκους αξιολόγησης. Χρειάστηκε να           περιμένουμε ως το Μάρτιο του 2010, όταν τα επιτόκια δανεισμού της Ελλάδας είχαν ήδη εκραγεί, ώστε οι ευρωπαίοι υπουργοί να συναντηθούν, μόνο και μόνο για ν’ αρκεστούν να πουν ότι «θα υποστηρίξουν την Ελλάδα».
Πως όμως αντέδρασε ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος  Παπανδρέου;  Είχε περιθώρια ελιγμών ώστε να γίνουν κινήσεις απεγκλωβισμού; «Το καθήκον του Παπανδρέου ως αρχηγού της κυβέρνησης δεν ήταν απλό. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης, άργησε να εφαρμοστεί, διότι οι Ευρωπαίοι δεν είχαν καταλάβει το μέγεθος του προβλήματος. Και οφείλω να ομολογήσω ότι οι Ευρωπαίοι δεν τον στήριξαν πραγματικά, ούτε στην εφαρμογή της αναδιάρθρωσης ούτε στην εφαρμογή των μέτρων λιτότητας. Δεν είχε, λοιπόν, άλλη επιλογή, επειδή είχε ελάχιστη στήριξη από τους Ευρωπαίους, οι οποίοι επέβαλαν υπερβολικά σκληρά, κατά τη γνώμη μου, μέτρα».
Απολύτως θετική είναι η άποψη του για τον Ευάγγελο Βενιζέλο για την αφοσίωση και την κινητοποίηση που επέδειξε. Ωστόσο οι συγκυρίες ήταν αντίξοες : « Επρόκειτο για μια κυβέρνηση που βρέθηκε μέσα σε μια απίστευτη θύελλα έχοντας να αντιμετωπίσει μια κρίση χωρίς προηγούμενο,  με στόχο να κάνει μια οικονομική αναδιάρθρωση πρωτοφανή για την ιστορία της χώρας».

Το τρίτο σφάλμα ήταν το είδος της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόστηκε, η επιλογή της υπερλιτότητας.

Σύμφωνα με τον κ. Πιγκάζ «τα μέτρα             δημοσιονομικής προσαρμογής που επέβαλαν οι Βρυξέλλες και το ΔΝΤ  –μείωση            μισθών  και συντάξεων, μείωση βασικού μισθού, σταμάτημα των δημοσίων επενδύσεων, πετσόκομμα  κοινωνικών     δαπανών είχαν τραγική επίπτωση στην ανάπτυξη, με αφόρητες υφεσιακές          και κοινωνικές συνέπειες. Τα μέτρα αυτά είχαν στόχο ν’ αποκαταστήσουν την    ανταγωνιστικότητα , όχι τη φερεγγυότητά».  Ο Γάλλος τραπεζίτης εκτιμά πως βασίζονταν σε μια             ιδεολογική επιλογή: την προτεραιότητα στην προσφορά και στη μείωση του   κόστους του επιχειρείν, χωρίς να ληφθούν υπ’ όψιν τα εθνικά, οικονομικά και   κοινωνικά συμφραζόμενα. Επιβάρυναν, λοιπόν, την κατάσταση με τον κίνδυνο μιας           ρήξης βραχυπρόθεσμα, στο όνομα μιας υποθετικής ανάκαμψης μακροπρόθεσμα.

               

                        Ποια όμως είναι τα διδάγματα σύμφωνα με τον πλέον ειδικό στις αναδιαρθρώσεις χρέους; Ο ίδιος παρομοιάζει την ελληνική κρίση με μια φωτιά σε θαμνώδη περιοχή, που ήταν εύκολα          διαχειρίσιμη. Το ύψος του χρέους των  300 δις ευρώ, δεν ήταν   τίποτα σπουδαίο για την Ευρώπη ενώ ήταν εύκολο για τη Γηραιά    Ήπειρο ν’ αποδείξει την αποτελεσματικότητά και  την ισχύ της σταματώντας  την κρίση. Αποφασίζοντας, παραδείγματος χάριν, να εγγυηθεί, το ελληνικό χρέος. Το μήνυμα θα ήταν σαφές η εμπιστοσύνη θα επανερχόταν μηχανικά, και δεν θα υπήρχε ποτέ μόλυνση, γιατί η Ευρώπη θα είχε δείξει ότι ήξερε     να δρα, γρήγορα και καλά. Τελικά σύμφωνα πάντα με τον συγγραφέα δεν έδρασε  για λόγους πολιτικούς και         ηθικούς («οι Έλληνες πρέπει να πληρώσουν»),αλλά κυρίως λόγω έλλειψης   αντίληψης, οράματος, και ανακλαστικών των πολιτικών ηγεσιών.

Το προφίλ
Ο 45χρονος Ματιέ Πιγκάς  διετέλεσε βοηθός του Ντομινίκ Στρος Καν όταν ήταν υπουργός Οικονομικών. Μετά την ήττα του Λιονέλ Ζοσπέν συνεργάστηκε   με τον οίκο επενδύσεων Lazard.  Ηταν το νεαρότερο στέλεχος που προσελήφθη ποτέ. Το 2006 ανακηρύχθηκε ο πλέον επιτυχημένος ευρωπαίος τραπεζίτης στον τομέα των εξαγορών και των συγχωνεύσεων. Είναι πατέρας τριών παιδιών, ενώ το πάθος του είναι η πανκ μουσική, δεν φοράει γραβάτα, τρέφεται με σούσι, και παίζει video games μέχρι αργά τη νύχτα για να ηρεμεί.